Na Dystonia e dua na leqa ni veitosoyaki ka okati kina na kena sega ni lomalomavinakataki na veivakacacani ni masela. Oqo e dau vakavuna na kena vakatanitaki ka tokaruataki, se na ivakarau ni bula e sega ni matau.

Ena ituvaki ni bula, ni so na masela e vinakati mera vakacegu me rawa ni vakavinakataki qai lewai vinaka na tiki ni yago. Ena dystonia, e duidui na masela e dau veisaqasaqa kei ira na tani ena sala e sega ni lewai rawa.

NA CAVA NA MATAQALI DYSTONIA?

E rawa ni tara o Dystonia e vuqa na tiki ni yago (dystonia raraba), se ena rawa walega ni tara e dua na yasana (dystonias vakatabakidua).

Na mataqali dystonia vakaliuci e oka kina na cervical dystonia ('wry neck'), na qiqo nei dauvolaivola, kei na dauqito golf 'yips'. Kevaka e tekivu ena gauna ni gone o dystonia ena rawa ni tete yani ki na veitikina tale eso ni yago.

E vuqa na kisi ni dystonia e dau yaco ga vakataki koya se gene (dystonia taumada), ia, eso era vu mai na palsy se so na wainimate (ikarua ni dystonia).

E VAKACAVA NA KENA QARAVI O DYSTONIA?

E dau qaravi na Dystonia ena wainimate kei na/se icula i The, ia e levu na tauvimate era tomana tikoga na nodra toso dina ga ni veiqaravi vakavuniwai oqo.

Eso na kenadau e vakarautaka na iwalewale veivakarusai, e vakatokai me veivakarusai, ia na iwalewale vakaoqori e vakavuna na leqa bibi.

Vei ira na tauvimate era tiko ena dystonia taumada, vakabibi na dystonia kei na spasmodic torticollis, na veivakauqeti titobu ni mona (DBS) e rawa ni yaga vakalevu ena kena lailai na kena leqa. Na DBS e vakayagataki talega ena so na kisi ni ikarua ni dystonia, me vaka na dystonia ni oti na mosimosi kei na palsy.

NA CAVA NA KA E RAWA NI CAKA ENA VEISELE?

Ena gauna oqo, na ka duadua ga e rawa ni caka ena veisele oya na wainimate kei na buli wainimate.

Mo dikeva mada na nomu daunivakavuniwai mo raica ni o sa tovolea kece na wainimate e veiganiti ni bera ni o vakasamataka vakabibi na veisele. Ena rawa ni digitaka na nomu daunivakavuniwai me vagolei iko vua e dua tale na daunivakavuniwai ena nomu kila na kena vakatulewataki na ituvaki vaka oqo.

NA CAVA NA VUNA NI VEISELE?

Ni sa sega tale ni cakacaka vinaka na wainimate kei Na iSakisaki se sa rui bibi na kena revurevu, ena rairai yaga sara na veisele. Na iwalewale e dau vakayagataki vakalevu me qaravi kina na Dystonia na Deep Brain Stimulation (DBS). Na ka oqo e dau vakalutuka e dua na tiki ni mona ka kilai me pallidum ('globus pallidus internus, se GPi'), ia e se qai yaco wale tikoga oqo na itukutuku vinaka e vakaraitaka ni subthalamic nucleus (STN) e rawa talega ni dua na inaki vinaka ni veivakauqeti titobu ni mona me qaravi na dystonia.

NA CAVA ENA YACO NI BERA NA VEISELE?

Ena vica na macawa ni bera na veisele ena tiko vei iko e dua na MRI ni o dikeva na nomu mona. Oqo ena vakayagataki me tuvanaki ka liutaka na nomu veisele. O na raici talega mai vua e dua na neuropsychologist kei na dua na precision ni veisele ni leqa ni yago ni neurologists. Keitou na tuvanaka na veika kece oqo me baleti kemuni.

NA CAVA MO TUKUNA VUA NA VUNIWAI NI BERA NA VEISELE?

Sa ka bibi mo tukuna vei nomu vuniwai kevaka o:

• Tauvi mate ni dra se tauvi dra
• Tauri aspirin, ivalu, se dua tale na ka (eso mada ga na ikuri ni wai vakavuniwai) ena rawa ni vakalailaitaka na nomu dra
• Vakaukauataka na dra
• Me dua na ka e dau yaco
• Me dua tale na leqa ni bula

O CEI ENA YAGA ENA VEISELE?

O ira na tauvimate era raraba na dystonia se spasmodic torticollis era na rawa-ka vakalevu ni oti na DBS. E yaga vakalevu vei ira na tauvimate ke dau vakayacori totolo na veisele, ni bera ni yaco na ituvaki kaukauwa.

NA CAVA NA YAGA NI VEISELE?

Na kena vakalailaitaki se vakasukai na veitosoyaki e sega ni matau, vakavinakataki cake na veitosoyaki, vakalailaitaka na mosi, kei na kena vakavinakataki cake na ivakarau ni bula sa yaga bibi duadua ni veisele. Na yaga oqo e dau taura e rauta ni 6-12 na vula me yacova na kena levu duadua. Na mosi sai koya na imatai ni ivakatakilakila e dau vakavinakataka cake ni oti na veivakauqeti titobu ni mona, ka dau yaco vakawasoma oqo ena loma ni vica na siga.

NA CAVA E RAWA NI YACO ENA VEISELE?

E lailai sara na ka e rawa ni yaco kina na mate, na mavoa (drodro ni dra), mate ni matetaka, kei na mate ni mate ca (mate ni mate). Na rerevaki ni veisele e rawa ni vakavuna na mate e lailai sara (lailai sara mai na 1 ena 100). E sivia ni 95 na pasede na tauvimate era sele ka sega ni dua na leqa levu.

E VAKACAVA NA VEISELE?

Na veisele ni dystonia e dau vakavuna na kena lailai na ivakatakilakila kei na kena vakavinakataki na ivakarau ni bula. Eso na tauvimate era na rawa ni lesu tale ina nodra cakacaka e liu ni oti na kena qaravi vinaka. E rauta ni 70 na pasede na tauvimate era na yaga vakalevu. Na levu ni kena yaga oqo e dau 50-70%. Na mosi e imatai ni ivakatakilakila me vakavinakataki ni oti na veivakauqeti titobu ni mona.

ENA VAKACAVA NA DEDE NI KENA YAGA?

E duidui na kena yaga mai na tauvimate ki na vosota. Na yaga e dau dede, ka vuqa na tauvimate era sa vakamuri tiko me balavu cake mai na 6-8 na yabaki ka ra sa yaga tikoga. Ena gadrevi mo veisautaka na nomu batiri (oqo ena taura e 20 na miniti ka vakayacori ena ruku ni anesthesia ni vanua) ena veivula 18 se sivia.

NA CAVA ENA YACO NI O LESU I VALE?

Ena gadrevi mo taura rawarawa me 6 na macawa. E dodonu mo cakava e dua na auwa ni vakaukauwa yago malumu me vaka na taubale, ena veisiga se rua.

Na nomu GP e dodonu me dikeva na nomu mavoa ni oti e 4 na siga mai na nomu vakacegui. E sega ni dodonu mo sainitaka se vakadinadinataka e dua na ivolatukutuku vakalawa me yacova ni ko sa raica na nomu GP. Ena soli vei iko na ivakasala me baleta na gauna e gadrevi kina me kau laivi na staples (oqo e caka mai na nomu GP se na Precision Neurosurgery vakatovotovo ni nasi).

O na railesuva ni oti e vica na macawa mai vei ira na nomu daunivakavuvuli kei na vuniwai. Mo kakua ni draivataka e dua na motoka se vakayagataka na misini bibi me yacova ni ra sa toso yani.

Kevaka e titobu na nomu vakasama veivakauqeti ena soli talega vei iko eso na itukutuku matailalai me baleta na veika mo levea, me vakataka na ivakatakilakila kaukamea ena rara ni waqavuka. Sa ka bibi sara mo wilika vakavinaka na itukutuku oqo.

NA CAVA MO TUKUNA VEI NOMU VUNIWAI NI OTI NA VEISELE?

Tukuna vei nomu vuniwai ke o sotava tiko:

• Sa tubu cake tikoga na mosi ni ulu
• Katakata
• Tubu se tauvi mate na mavoa
• Drodro na wai mai na mavoa
• Veirauti (tauri)
• Na yalo se yavala e matamu, ligamu se yavamu
• Malumalumu se mamada
• Moce
• Dua tale na kauwai