Na cava na Scoliosis?

Na scoliosis e dua na ituvaki e tiko kina na icurucuru ni sui mai na dua na yasana ki na dua tale, ka sega ni dodonu. Oqo ena yaco kina na sui ni daku ni yago e dua na "S" se dua na ibulibuli ni "C" ni saravi mai liu se daku. O ira na dau vakayagataka na scoliosis era dau vakaraitaka tale ga eso na veisau ni sui ni sui (se uto ni sui) vei ira vakaiira, eso tale era na vakacuruma tale ga na ivakaboi ni sui ni sui).

Na scoliosis e rawa ni tarai ira na tamata yadua ena dua ga na yabaki. Ena so na gauna e dau yaco tiko na ivakarau vakamatavuvale me yaco kina na ka oqo, ka sa kilai vakalevu sara na itavi ni genes. Vei ira na gone kei ira na itabagone era tauvi mate ni vakasama, era dau tarai ira vakalevu na yalewa mai vei ira na tagane. E rawa tale ga ni yaco na scoliosis ni sa qase, vakabibi ni sa qase na sui ni daku ni yago (na mate ni yago).

E levu na gauna, e sega ni kilai na vu ni mate ni mate.

Na mataqali scoliosis levu oya na idiopathic scoliosis kei na uabula ni mate ni mate.

Na cava na Idiopathic Scoliosis?

E toso cake na mate ni idiopathic ni se gone. E rawa ni wasei ki na idiopathic scoliosis taumada, kei na idiopathic scoliosis e mua ena onset.

Na mate ni mate taumada e dau yaco ena kedrau maliwa na sucu kei na yabaki 9. E kena ivakarau, ni se bera na yabaki ni bula e tekivu kina na scoliosis, ena rairai kaukauwa cake sara qai vakaleqai. Na mate ni scoliosis taumada e rawa ni vakavuna na leqa lelevu ni yatevuso ena vuku ni kena sega ni vakatorocaketaki na yatevuso, ena so na gauna e rawa ni toso vakatotolo.

Na cava na Adolescent Scoliosis?

Na mate ni mate ni scoliosis (e kilai tale ga me itabagone idiopathic scoliosis) e dau tekivutaki ena loma ni yabaki 10 ki na 18.

E dau matau vakalevu na itabagone na Scoliosis vei ira na yalewa, e dau tara tale ga na sui ni sui kei na sarisarina.

E dau tarai cake na yatevuso ena ivakatagedegede oqo ka sa rui sega ni bibi sara na leqa ni yatevuso vakavo ga ke levu sara na scoliosis (sivia na 80 na diqiri na kena icurucuru).

Na levu ga ni mate ni mate, kei na gone duadua, na cecere cake ni madigi ni toso ni icurucuru.

Kevaka e se bera ni yabaki 14 e dua na gone ka vaka me sa vo e dua na iwiliwili levu ni tubu, sa na rawa ni ra toso ka na vakaturi kina na veiqaravi vakavuniwai ena vuqa na gauna.

E dau vakaturi na icurucuru me 25 – 40 na diqiri ni curves, ka dau vakasalataki na veiqaravi ni veisele kevaka e tubu cake na icurucuru ki na 50 na diqiri ni sui. E dina ni sa vakatabakiduataki oqo me veisele levu, ia e levu na tauvimate era na rawa ni lesu tale ki na itaviqaravi ni bula ni oti e rauta ni 12 na vula na nodra mate.

Na cava na Adult Scoliosis?

E rua tiko na mataqali mate ni qase:

1. Idiopathic na Scoliosis. O ira na tauvimate oqo era sotava na mate ni mate oqo mai na gauna ni gone se gauna ni itabagone. O ira na tamata oqo era 'kauta vata mai na icurucuru vata kei ira' mai na gauna ni gone.
2. Qase "De Novo" se Degenerative Scoliosis. Oqo ena tubu ena bula ni uabula. E tubu na mate ni vakasama vakavuniwai ena vuku ni disi kei na kena sa vakalolomataki na veimaliwai. Ni sa yaco mai na veimaliwai ni veimaliwai, era sa vakayalia na nodra cecere. Kevaka e dua na yasana ni disi e vakatotolotaki cake mai na yasana kadua, sa rawa ni vakalairoro na disi ka vakavuna me cuva ka vakacuvara na sui ni sui.

Na icurucuru lelevu e dau vakavuna na mosi e daku mai na icurucuru lalai. Na icurucuru e sivia na 80 na diqiri ni sui ni toracic ena rawa ni vakavuna na lekaleka ni icegu ena itaviqaravi, ena vuku ni kena sega ni cakacaka na yatevuso.

E dina ni o ira na uabula scoliosis e dau vakavuna na paralase se so tale na leqa bibi ni neurologics, e rawa ni semati ki na spinal stenosis (vakavolivolita na nerves) ena daku ni daku ni daku. Oqo ena rawa ni vakavuna na mavoa ni vakasama se veivakacudrui, ka vakavuna na mosi ni yava, mamada kei na malumalumu.

E rawa talega ni ra tara cake na tauvimate e dua na ivakarau ni bula ni kyphotic (sa tu vakadua na sui ni yago) ena mate ni mate, kei na yabaki ni bula me vaka na nodra dau veimaliwai vakatani.

E vakavuqa ni sega ni rawa ni tucake vakadodonu (na spine bending ki liu) e sa dua na leqa ka qai yasana na icurucuru ni yasana.

E toso tiko beka na mate ni qase?

Na mate ni qase e rawa talega ni toso ena gauna. Ni sa yacova na 30 ki na 40 na diqiri na kena icurucuru, e so na ka e kauwaitaka, ia e so ga na toso. Na icurucuru e yacova na 50 na diqiri e dau toso vakatotolo cake.

Na cava na ivakatakilakila ni mate ni mate?

Na ivakatakilakila kilai levu duadua ni mate ni vakasama oya na kena irairai ni dua na sui ni sui. Taumada, e dau yaco ga na veisau malumu ka rawa ni ra raica taumada na itokani se matavuvale. Na veisau ni kena ivakarau ni sui e dau yaco vakamalua, oqori na vuna e sega ni dau tauri kina me yacova ni sa matata.

E dau vakayacori ena so na gauna na gauna na nodra mate na goneyalewa ena itekivu ni koronivuli torocake, ka dau vakayacori vakaoqo e vuqa na kisi taumada. E vakavuqa ni dau lewe ni matavuvale se qasenivuli ni sisili/dauveituberi ni qito ka dau raica e dua na asymmetry ena sui ni uto ni mudu.

Ena so na gauna ena tomika cake baleta ni dua na tabana e "vakalutuka" sobu mai na kena ikarua. Na icurucuru ni sui tale eso e lailai e tiko kina e dua na tolo me cecere cake mai na yasana kadua, se na ulu me vakalailaitaki sobu. Na icurucuru kilai levu ni dua na yasa ni iqaqalo ni sarisarina e rawa ni vu mai na kena wirici na sui ni toloqu kei na sarisarina. E sega ni veirauti na isulu me vaka era a cakava e liu- me vakataka na kena ivakaraitaki e sega ni dabe vakatautauvata, ena rairai rairai balavu na yava ni tarausese ena dua na yasana.

Ni sa rui dredre na mate ni yago, vakabibi ni okati kina na sui ni sui ni yago, ena rawa ni dredre cake vua na uto kei na yatevuso me cakacaka vakavinaka, ka yaco kina na mosi ni icegu kei na serena.

E levu na gauna e sega ni mosi na mate ni gone, ia ena so na gauna e rawa ni yaco na mosi ni yavana se mosi ni yava. E tiko tale eso na ka e rawa ni vakavuna na mosi ni daku, ka na gadrevi vei nomu vuniwai me vakuwai.

E laurai vakacava na Scoliosis?

Na vakadidike vakavuniwai ena dau vakatara na kena kilai na scoliosis, ia e gadrevi na rarama ni X me vakamacalataka na vanua kei na kena bibi. Na vakadidike ni scoliosis e gadrevi kina na balavu taucoko ni X-rarama ni sui taucoko, sa dau vakayacori ena gauna oqo ena kena vakayagataki na ivakarau ni EOS. Na vakasama ni veisaqasaqa ni magnetic (MRI) e dau caka talega, vakabibi kevaka e tiko na mosi ni yava, mamada se malumalumu ka na rawa ni vu mai na bati ni spinal cord compression, ka me vakaduiduitaki na veisaqasaqa tale eso me vaka na spinal cord tethering se syrinx.

E qaravi vakacava na Scoliosis?

Na kena qaravi na mate ni mate e dodonu me vakatautauvatataki. E dau yavutaki ena ivakatakilakila ni bula kei na nodra yabaki na tauvimate, kei na nodra retio.

E kalougata, ni sega ni gadrevi ena veiqaravi o ira kece na tauvimate e tiko vei ira na scoliosis - me kena ivakaraitaki o ira era sega na kena ivakatakilakila kei ira e lailai tu na kena ivakatakilakila ka ra sega ni toso tiko, kei ira era sega ni rawa ni toso cake e rawa ni ra laurai walega. E levu tale ga na tauvi mate mate era lailai sara na ivakatakilakila, era bula tale ga ena nodra scoliosis ka sega ni qaravi vakamatata.

Ena kena ivakarau raraba, na icurucuru lelevu vei ira na gone lalai era na rawa ni toso cake mai na icurucuru lalai vei ira na gone matua kei ira na itabagone. Eso tale na ka e rawa ni okati kina na vanua e tiko kina na icurucuru, yabaki, kei na veika e vauca na kena vakayagataki, kei na vuna e yavutaki kina.

Na kilai ni rawa ni toso na icurucuru e sa dua na tiki bibi ni vakatulewa ena kena lewai na mate ni vakasama, vakabibi vei ira na gone kei na itabagone. E vica na ka e vaka me dua na itavi bibi:

• Kena bibi na icurucuru: na icurucuru lelevu ena rawa ni ca ena gauna
• Tagane se yalewa: e rawa ni ra toso cake na yalewa mai vei ira na tagane
• Matua: kevaka sa sega ni tubu na sui, sa na lailai sobu na rerevaki ni toso ni icurucuru. Ena kena veibasai, na ivesu e yaga vakalevu duadua vei ira na gone era se tubu tiko ga na suidra
• Vanua ni icurucuru: na icurucuru ni sui ni toracic e dau ca vakalevu cake mai vei ira ena cervical se lumbar sui

Vakadidike

Vei ira na gone kei na itabagone, e vuqa na tauvimate era na rairai "wawa ka raica" na gauna ni vakadidike. E dau vakayacori vakawasoma oqo ni laurai na mate ni mate ni mate, ia e sega ni levu na icurucuru me vakaturi kina na veiqaravi me vaka na vakatovotovo se veisele. Na kena dikevi vakawasoma na toso ni icurucuru e dau vakayacori ena kena dikevi vakawasoma kei na vuli vakalotu.

Ivakatakaraka

Na veiqaravi sega ni veisele e okati kina na veivakatotogani-ka dau daramaka kina na tamata yadua e dua na ivesu e tautuba me dua na gauna balavu (vakavuqa ni 2-3 na yabaki) me tovolea ka tarova na kena sa yaco me ca. E dau yaga vakalevu oqo ena tubu ni sui ni yago ia e sega ni tiko na nodra itavi na uabula. E rawa ni vakayagataki na ivesu e rawa ni veisautaki me rawa ni tiko kina na tubu ni sui ni sui. Na daramaki ni dua na ivesu e sega ni vakabula se veisautaka na icurucuru ni scoliosis, ia e dau tarova na toso ki liu.

E levu na ivesu era caka ena palasitika ka ra dau vakacobara me rawa ni snugly na yago. E dredre me ra raica ena ruku ni isulu, nira veirauti ena ruku ni ligadra kei na wavokita na sarisarina, e lailai na daku kei na tolodra. E dau daramaka na ivesu ena siga kei na bogi, ni sa tubu cake tiko na kena mana ena iwiliwili ni auwa ena dua na siga era sa daramaki. O ira na gone era vakaisulu tu ena ivesu e dau rawa ni ra vakaitavi ena vuqa na itaviqaravi ena vica na vakatatabu. E rawa ni ra luvata na ivesu me baleta na gauna lekaleka me ra vakaitavi kina ena qito kevaka era gadreva. Sa daramaki na ivesu me yacova ni sa mudu na sui. Oqo e dau yaco ena kena gauna:

• Rauta ni rua na yabaki ni oti na kena tekivutaki na veivakadrukai
• Ena gauna e gadrevi kina vei ira na cauravou mera uludra e veisiga
• Ni sa sega ni dede na kedra ituvaki cecere

Veisautaki ni Bula

E dau vakaturi ena so na gauna na veisausaumi, ia e lailai na ivakadinadina ni oqo ena rawa ni vakavuna na veisau balavu ki na toso ni icurucuru se na kena gadrevi na veisele. Na veisausaumi e rawa ni veivuke ena kena qaravi na mosi ni spinal, kei ira na tauvimate e tiko vei ira na scoliosis kei na mosi e muri ena dau qaravi ena dua na sala ni veisautaki yago me raica se sa yaga vei ira oqo.

iCula kei na iWalewale Tale Eso ni Mosi sega ni Veisele ni Veivukei

O ira na tauvimate e mosi e daku kei na mosi ni yavana ena rawa ni yaga mai na veiqaravi ni icula me vukea na kena vakamamadataki na mosi ni yava. E rawa tale ga ni veivuke na denervakamacalase defrequency.

Na veiqaravi oqo e kena inaki me mosi, ka sega ni veisautaka na ituvaki ni sui ni sui.

Veisele ni Spinal

Na veisele ni scoliosis e okati kina na kena vakadodonutaki na ituvaki ni sui ni sui kei na kena vakabulabulataki (stabilising) ena itutu vakadodonutaki. E dau okati kina na vakayagataki ni veimataqali iyaya, oka kina na sikirini, veicoriti kei na ititoko, kei na so na gauna na wa. E rawa ni vakayacori na veisele mai daku (oqo e dau matau sara) se e liu ni sui ni sui, ka so na gauna e dau cokovata. Na balavu ni veisotari, ena dua tale na kena vosa na iwiliwili ni sui ni spinal e okati kina, vakatau ena mataqali scoliosis kei na vanua talega e vakaitavi kina na sui ni sui, kei na iwalewale ni veisele e vakayagataki.

Ena gone lailai, e tiko e vica na iwalewale ni veisele me tauri vakadodonu na sui ni sui, ia e se vakatara tikoga na kena lewai/maroroi na tubu ni sui ni sui ena kena levu duadua e rawa. Oqo e oka kina na ititoko ni tubu, na ititoko, kei na ititoko ni vuravura.

Ena veisele ni spinal wasawasa na uabula, na kena ibulibuli na sui ni sui e cokoti vata kei na 'daramaki kei na wainimata' ka sa kumuna vata ena veiyabaki sa oti. Oqo ena vakavuna na kaukauwa ni isema ni sui, ka na rawa ni vakaraitaka na tauvimate na mosi, se e dakuna, se ena vuku ni compression ena spinal cord se na na vakasama.

Na ivakaboi e liu (kyphosis) e rawa talega ni dua na leqa ni daramaki na sui ni sui. O koya gona, na inaki ni uabula ni spinal deformity (oka kina na scoliosis) na imatai ni kena kau laivi na veivakasaurarataki ni nerves, kei na ikarua me vakavinakataka cake na ibulibuli ni sui, ka me kua ni toso cake na spinal.

Na dredre e rawa ni yaco ena veisele ni scoliosis e oka kina na drodro ni dra, mate, drodro ni wai ni sui, mosi, vakacacani ni vakasama kei na paralase. Ena so na gauna, e sega ni rawa ni vakayagataka vakaukauwa na sui, e gadrevi tale ga me veisele.

Valenibula Raraba ni Victoria Scoliosis

Na Victorian Comprehensive Scoliosis clinic at Precision Brain spine and Pain Centre e dua na valenibula duatani, kena ivakarau ka vakaitamera ka vakaitamera na kena vakatabui ki na vakadidike kei na veiqaravi vakalawa ni tamata era tu ena ivakarau ni spinal, oka kina na scoliosis. Eda dikeva na tamata yadua ena veitabayabaki kecega, mai vei ira na gonelalai ki na qase, kei na vanua e gadrevi kina na veisele, e rawa ni soli oqo vei ira na tauvimate yabaki 14 lako yani (me ra na vagolei na gone gone ki na dua na valenibula ni gone kevaka e nanumi ni gadrevi vakakina).

Na valenibula ni Vaka-Victorian Scoliosis e liutaka na sui ni sui kei na dauveisele ni vakasama o Mr Greg Etherington. Sa sivia e 20 na yabaki na nona kila o Mr Etherington ena kena dikevi ka qaravi na scoliosis, ka cakacaka vakavoleka vata kei ira na lewe ni timi oka kina na noda kenadau ni veivakabulabulataki, kenadau ni mosi, na vakadidike, daunivakadidike, dauveivakasarasarataki kei na vuniwai ni yago.

O ira na tauvimate era vakaibalebaletaki ki na Valenibula Raraba ni Victoria Scoliosis era na dikeva taumada e rua na noda lewe ni timi bibi:

1. Dua na kenadau ni mosi se vuniwai ni veivakabulabulataki
2. Dairekita ni Valenibula, Orthopaedic Ni Dawai kei na Dauveisele ni Scoliosis Mr Greg Etherington

Na inaki ni rua na veivakasalataki taumada oqo e oka kina na:

1. Na kena dikevi vakadodonu kei na kena matailalai na mate ni mate
2. Dikevi ni jenereita ni mosi kei na ivakatakilakila tale eso
3. Na kena vakamacalataki na digidigi ni veiqaravi ni veiqaravi ena veisele, oka kina na vakabulabulataki, icula kei na radiofrequency dener injections, kei na kaukauwa
4. Na nanumi ni rerevaki ni toso ki liu
5. Veivosakitaki ni digidigi ni veisele e rawa ni vakatututaki kina na veisele

Ni oti na veivakasalataki taumada, ka vakatau ena macala ni vakadidike ni veiqaravi vakavuniwai kei na vakadidike ni radiological, sa rawa me ra vakaliuca na tauvimate vei ira na lewe ni timi tale eso oka kina na:

1. Dauveisausau ni spinal
2. O ira na vuniwai ni vakasama (oka kina o ira na gone kei ira na itabagone ni vakasama). E dau dredre vua e dua na gone se itabagone na kena ituvaki ni mate ni vakasama, vakabibi ke sa vakasamataki tiko na nona veisele na yagona. Vakabibi, era sega walega ni vakacolati na itabagone ena ikuri ni veisau vakayago, ia era sa vakaivotavota tale ga ena ikuri ni bolebole ni vakasama kei na veimaliwai era na sotava me tiki ni nodra tubu cake. Na cudru, na veilecayaki, lomabibi kei na rere era sa ka raraba tu, ka ra tiko eke na noda timi ni vuniwai me ra veitokoni ka vukei ira mera walia na gauna dredre oqo
3. Daunivakavuniwai kei na vuniwai ni veisau ni yago, vakabibi na vanua e gadrevi kina na vakadidike ni vakasama
4. Na dauveivakacacani, vakabibi na vanua e tethering kina na spinal cord, syrinx, tubu, se Chiari malformations

Mo vulica eso tale na ka me baleta na Victorian Comprehensive Scoliosis valenibula kei na veiqaravi ni scoliosis, yalovinaka veitaratara kei keitou.