Na trigeminal neuralgia e vakavuna na mosi ni mata. E dau vakilai me dua na episodic, na mosi ni veivanavanai e matana. Na trigeminal neuralgia e rawa ni kaukauwa ka tudei.
ENA TABANA OQO
NA CAVA E VAKAVUNA NA TRIGEMINAL NEURALGIA?
Na trigeminal neuralgia e dau vakavuna na compression ni nava ni trigeminal. Na vakasama trigeminal sai koya na cranial nerve ka dau solia na vakanananu ki na matana, o koya gona na yaca 'trigeminal neuralgia'. Na mavoa oqo e dau vua ni dua na ua lailai se, sega soti ni dau vakayagataki vakalevu, e dua na sala. Na waqa oqo e rawa ni kilai ni bera na veisele ena dua na MRI ni mona (reguca ni magnetic angiography). E nanumi ni na rawa ni vakavuna na mosi na kena toso tikoga na iyaya oqo.
Ena so na gauna e sega ni laurai na vakayagataki ni vakasama, ena gauna mada ga ni veisele. Ia ena veigauna oqori e sega ni matata na vu ni mosi.
E rawa tale ga ni yaco na neuralgia ni trigeminal ena multiple sclerosis. Oqo e dau vu mai na vakacaca ni myelin coating ena taudaku ni kakana ni vakasama (demyelination).
E VAKACAVA NA KENA QARAVI NA NEURALGIA?
Me tekivu, e dau vakayagataki na neuralgia vakatolu ena wainimate. Na vakasama membrane-stabilising mata me vaka na carbamazepine (Tegretol) era kilai me vakavinakataka cake na mosi, ka dau vakarautaka na veivuke balavu.
Ni sega ni sauma na wainimate ni mosi na trigeminal, ena rawa ni vakasamataki e levu cake na veiqaravi e veivakaleqai. Na vakasama vakatani ni iculacula tolu (ena dua na iculaliga ena baluna) kei na dekompression ni microvascular (ena dua na veisele ena daku ni daliga) sai koya na iwalewale ni veisele e dau vakayagataki wasoma.
Na cava soti na iwalewale ni vakasama e dau vakayagataki me qaravi kina na trigeminal neuralgia?
Na iwalewale vakatautauvata e okati kina na vakacurumi ni iculaliga ki na qara nei Meckel ena baluna. Na qara nei Meckel e dua na qara lailai ena ruku ni qavokavoka ka tiko kina e tiko kina e dua na tiki ni vakasama e tolu ka vakatokai na ilawalawa tolu.
Na iwalewale oqo e dau vakayacori ena ruku ni anesthesia ni vanua (na tauvimate e yadra), ena ruku ni lewa ni X-ray se ena veivuke ni dua na ivakarau ni vakasaqaqara ni neurosurgical ni kompiuta (frameless stereotaxy). Ni sa donu na iculaliga, sa na rawa ni vakayagataki e dua vei ira na tolu na iwalewale:
- E rawa ni vakacurumi na Glycerol ena yasa ni ganglion (glycerol rhizolysis). Oqo e vakavuna me vakacacana na vakasama ka rawa ni vakavuna na vakacegu ni mosi.
- E rawa ni vakalevutaki e dua na baluni lailai me vakaukauwataki ka vakacacana na ganglion nerve (baluni rhizotomy).
- E rawa ni vakayagataki na vosa vaka-Radiofrequency. E okati kina na ivakatakata ni ganglion na nona vakayagataka e dua na radiofrequency electrode (radiofrequency rhizolysis).
Na yaga ni kena vakayagataki e vuqa na ivakarau ni vakasama e vakararavi ki na 'veivoli–laivi' ni mamada ni mata. Oqo e dodonu me kilai ka ciqoma o koya e tauvimate ni bera na nona cakacaka.
Na iwalewale ni percutaneous e tiko kina e 70-90% na kena rawa-ka, ia na ka a yaco tale ni oti e 5 na yabaki e sa ka bibi. Ena rairai gadrevi me tokaruataki na iwalewale oqo ena gauna oya.
Percutaneous strategies have a relatively low chance of morbidity, however there is a small risk (<1%) of stroke and anesthesia dolorosa (constant, unremitting and extremely difficult-to-treat facial pain). These risks must be considered by the patient before surgery.
E DAU VAKAYAGATAKI NA IWALEWALE NI VEITARAVI ME BALETA NA:
- Na multiple sclerosis e baleta na trigeminal neuralgia
- Tauvimate sega ni ganita na veisele lelevu ni mona
- O ira na tauvimate era sega ni vinakata me ra sele vakalevu ena mona
NA CAVA NA MICROVASCULAR DECOMPRESSION?
Na vakayagataki ni microvascular e cakacaka tiko ena ruku ni mona. E dau vakayagataki me wali kina na neuralgia e tolu. Na 'Micro' e vakaibalebaletaki ki na vakayagataki ni iloilo ni cakacaka, 'vatu' e vakaibalebaletaki ki na iyaya ni dra, kei na 'sega ni vakasaurarataki' e kena ibalebale me vakamamadataki na idre.
Na vakayagataki ni microvascular decompression e vakayacori ena dua na posterior fossa craniotomy. Na posterior fossa e tiko ena daku ni qavokavoka, e tiko kina na tiki ni mona e vakatokai na cerebellum, kei na braintem. Na vakasama vakatolu ni vakasama e biuta na mona ena posterior fossa ka cici yani ki na qara nei Meckel ni bera ni lako yani ki matana me vaka e vica na tabana
Me baleta na iwalewale oqo, sa kau tani e dua na katubaleka ni sui ena daku ni daliga, ka sa voleka mai na vakasama e tolu ena kena dreta vakamalua na ivakaboi. E tiko na vakasama e tolu, ka dikevi vakavinaka me baleta na tavaya dra ka na rawa ni vakavuna na leqa. E dua na tiki lailai ni teflon e biu ena kedrau maliwa na ivesu ni vakasama kei na vakasama. Kevaka e veiveisau na waqa e vakacudrui, e vaka na vakasama oqo ka wasea.
The long-term (5-10year) success rate of microvascular decompression is over 80%. The risk of stroke or mortality is higher than for the percutaneous techniques (<2%), but there is a lower incidence of facial numbness.
VAKACAVA NA RETIO?
E rawa talega ni vakayagataki na retio ni stereotactic me qaravi kina na neuralgia e tolu. Na iwalewale oqo e sega ni gadrevi kina na veisele vei ira eso na tauvimate. E rairai vinaka na macala ni gauna balavu, ka sa ka veiganiti me da vakasamataka na digidigi oqo vei ira na tauvimate era sega ni ganita na iwalewale ni veisele e cake, se vei ira era sa sega ni rawata na ivakarau ni veivakarautaki oqo.
Na ca levu duadua ni retio ni stereotactic sai koya na kena vakaberaberataki na kena vakalailaitaki na mosi ni matada.
NA CAVA NA GLOSSOPHARYNGEAL NEURALGIA?
Na glossopharyngeal neuralgia e tautauvata ia e sega soti ni matau na kena vakayagataki na nerve ni glossopharyngeal. E vakavuna na mosi ni yame kei na itilotilo.
Na vu ni vakasama kei na veiqaravi e tautauvata kei na kena e baleta na trigeminal neuralgia.
Na kena qaravi na digidigi me baleta na glossopharyngeal neuralgia ka sega ni sauma na wainimate na dekompression ni microvascular. Na iwalewale oqo e tautauvata kei na trigeminal neuralgia, vakavo ga ke dua tale na vakasama e vakacakacakataki.