E levu na vuna e mosi kina na daku. E kalougata ni levu era sega ni bibi.

Na mosi e muri e kilai talega me 'lumbago', ka taura na yacana mai na yasayasa ni lumbar ni sui.

Me kilai na sala ena basika kina na mosi e daku, sa gadrevi me kilai vakavinaka na spinal anatomy ena yasana o lumbar.

E VAKACAVA NA MOSI NI DAKU?

E dau matau tu ga na mosi e daku. Me yacova na 80 na pasede ni tamata era na sotava na mosi ni daku ena so na buturara.

E dau wali ga vakataki koya na mosi e dakudra, e levu era raica ni mosi e dakudra e vinaka cake ena kena qaravi rawarawa se sega sara ga ni qaravi.

ANATOMY NI DAKU E RA

Na daku e ra e vakatokai na sui ni daku ni daku kei na lima na sui ni sui (sui ni spinal) kei na sacrum (tiki ni pelvis).

Na daku ni sui e tiko kina e vica na iwasewase ni spinal. Na iwasewase yadua ni spinal e oka kina na:

• Rua na sui ni sui (sui ni sui)
• E dua na disi ni veimaliwai ena kedrau maliwa na rua na uto ni uto (e tiko kina e dua na nukleus e loma, kei na dua na annulus e tautuba)
• Dua na waka ni vakasama e biuta tu na ikelimusu ni spinal ena yasana yadua
• Dua na waka ni vakasama e lako sivita na disi ka sobu ki na iwasewase e tarava ena yasana yadua
• E rua na isema e muri, e semati kina na rua na uto ni uto
• Na ivau ni yago kei na liga

Na mosi e daku e muri ena rawa ni wasewasei me vaka e dua na vakamisini se veivakasaurarataki.

Na mosi ni daku ni misini e vu mai na mavoa. E dau vakavuna na veivakacudrui se mavoa ni:

• Intervertebral disc (annular tear, lolovira na disi, se prolapse)
• Isema ni Facet
• Na liga ni liga se masela ni daku (mosi e daku ni musculoligamentous)
• Se ena vuku ni spondylolisthesis (e dua na tikitiki ni uto ena dua tale).

E sega soti ni dau yaco vakalevu, ia e bibi sara, na vu ni mosi ni vakamisini e lailai sobu e muri e oka kina na:

• Na vakacaca ni yago kei na/se veivakacacani
• Tubu ka sa tete yani ki na sui ni sui (metastases)
• Mate (discitis, osteomyelitis, absces ni ivolanikalou)

Na mosi vakamisini e dau tekivu se volekata na maliwa lala, ka rawa ni tete (serau) ki na tolo kei na saga. E matalia na mataqali mosi vakaoqo me yacova na duru. Ena so na gauna e dau vakatotomuria na mate ni hip (me kena ivakaraitaki, osteoarthritis) ena rairai vakatotomuria na mosi ni daku.

Na mosi ni daku ni veivakasaurarataki e dau yaco ni dua se sivia na waka ni vakasama e vakacudrui se qumia. Na disi ni veivakasaurarataki (herniated) e vakavuna na mosi ni veivakasaurarataki.

Na mosi ni daku ni yalolailai e dau sotava na mosi e dodoka sobu na yava (sciatica) ka so na gauna e dau yaco ki na yava. Na mosi ni yava oqo e rawa ni salavata kei na mamada se malumalumu.

VEIQARAVI ME BALETA NA LEQA E LAILAI E MURI

Na veiqaravi me baleta na mosi e lailai e daku e dau sega ni cakacaka. E gadrevi ga na veisele ena pasede lailai ni tauvimate.

VEISAU KI NA ITAVIQARAVI VAKAYAGO

Ena rawa ni vakatura na nomu kenadau mo veisautaka eso na nomu itaviqaravi vakayago, oka kina na levei ni so na itaviqaravi ni veivakamarautaki kei na cakacaka.

IVESU NI DAKU

E dau vakamacalataki ena so na gauna na ivesu me vakamamadataki kina na mosi ni daku. E sega ni gadrevi na imocemoce ni moce bibi, se vakacava sara na gauna lekaleka ni vakacegu ni moce ena rawa ni veivuke ena iwasewase e mosimosi.

VAKAVINAKATAKI VAKAYAGO

Na parokaramu ni veivakabulabulataki vakayago e rawa ni vukea na kena wali na mosi kei na mavoa ka vakavinakataka cake na toso kei na kaukauwa. Oqo ena vukei iko mo cakava rawarawa cake na nomu itaviqaravi ena veisiga. E dau vakaturi na cokovata ni veisautaki yago, hydrotherapy kei na pilates ni veiqaravi vakavuniwai.

E vakarautaki tu na itutu, na veitosoyaki, kei na vakaukauwa yago me vakalailaitaki kina na mosi. E dau vagolei na kena rawarawa, vata kei na vakaukauwa yago kei na veivakacokotaki me baleta na masela e lailai na daku kei na ketena (na uto ni vakaukauwa yago).

Na inaki ni veiqaravi vakayago oqo me vukei iko ena

• Lewai ni nomu ituvaki ka lewa vinaka na ivakatakilakila ni nomu ivakatakilakila
• Vakadodonutaki ni nomu ivakarau kei na yagomu me vakalailaitaki kina na vakasama e muri
• Vakatorocaketaki ni nomu yalorawarawa kei na uto ni kaukauwa

Eso tale ga na tauvimate era yaga tale ga ena veiqaravi ni chiropractic osteopathy, masia tale ga, kei na acupuncture.

E dau yaga vakalevu na railesuvi mai vua e dua na vuniwai ni veiqaravi vakavuniwai. Na iwalewale ni kena qaravi na mosi e rawa ni oka kina na veisautaki ni itovo ni vakasama kei na parokaramu ni vakasama. E bibi mo walia na leqa ni lomabibi se nuiqawaqawa, ni ituvaki oqo ena vakalevutaka na nomu sotava na mosi.

WAINIMATE

E bibi na wainimate ena kena lewai na mosi, vakamamadataki ni masela, qai veivuke ena kena rawa ni moce vinaka tale.

Me kakua ni vakamamadataki na vakayagataki ni wainimate balavu, ka dodonu me dau dikevi vakavoleka me rawa ni levei kina na leqa me vaka na veivosoti kei na vakararavi (veivakatotogani).

Na icula ni wai ni bula ni Epidural, na buloko ni mata kei na radiofrequency dener injections, kei na icula ni kaukauwa ena rawa ni veivuke ena so na gauna.

VEISELE

Ena gadrevi ga na veisele kevaka e sega ni rawa ni vakavinakataka na nomu mosi ena ivakatagedegede ni veisele, ia ni sa rawa ni yaco na veisele ena ituvaki e yavutaki kina.

E sega ni ganita kece na veisele o ira kece na tauvimate e sega ni vakasukai ira. Na veiqaravi ni veisele e dodonu me wali kina na leqa vakamisini (veilecayaki) kei na leqa ni veivakasaurarataki (na vakasama).

Na vakasama e dau gadrevi kina na kena vakasavi decompression, e vakatokai tale ga me dua na laminectomy decompress. Me rawa ni wali na leqa ni veivakasaurarataki ena nomu vakasaurarataka na vakasama, ena rairai gadrevi vei iko na nomu vuniwai me kauta laivi e dua na iwiliwili levu ni sui. Na isema ni mata e dau tudei tu ga ena sui ni daku ni sui. Na kena kau laivi se ruarua e rawa ni vakavuna me sereki ka sega ni dei na sui ni sui, vakabibi ni sa yaco oti e dua na ivakatagedegede ni tikitiki ni yago. E vakaturi kina na fusion vei ira eso na tauvimate.

E vakakina, na fusion e gadrevi me wali kina vakavinaka na leqa vakamisini ni veilecayaki ni spondylolisthesis (slippage ni dua na spinal bone ena dua tale) e yaco.

E vica na mataqali veisele e vakaturi me qaravi kina na mosi e daku:

1. Anterior lumbar interbody fusion (ALIF) (vakayacori ena ketena, ka sega mai dakuna)
2. Kena sosomitaki na disi se kena sosomitaka na nukleus
3. Dekompression kei na/se microdiscectomy (sega ni vakaturi)
4. Extracavitatory lateral interbody fusion (XLIF)
5. Postered posterolateral fusion (pedicle na vakavinakataki ni sikirini kei na posterolateral bone graft)
6. Oblique lateral interbody fusion (OLIF)
7. Posterior lumbar interbody fusion (PLIF)
8. Transforaminal lumbar interbody fusion (TLIF)